نبوت عامه
| اسلام |
 |
شخصیت‌های محوری
|
اعیاد و مناسبت‌ها
|
نبوت عامه، اصطلاحی کلامی به معنای مجموعه مباحثی که درباره اصل نبوت مطرح می‌شود. نبوت عامه در مقابل نبوت خاصه است که در آن از دلایل پیامبری یک فرد خاص بحث می‌شود. برخی از مسائل نبوت عامه عبارت‌اند از: ضرورت بعثت انبیاء، عصمت انبیاء، راه‌های شناخت پیامبران. قاعده لطف مهم‌ترین دلیل اثبات ضرورت بعثت انبیاء و معجزه مهم‌ترین دلیلی است که در نبوت عامه برای شناخت انبیاء مطرح می‌شود.
معناشناسی
نبوت عامه اصطلاحی کلامی است و منظور از آن مجموعه مباحثی است که درباره پیامبری به طور کلی شکل می‌گیرد. نبوت عامه برخلاف نبوت خاصه، به پیامبر خاصی اختصاص ندارد و از مسائل مشترک نبوت چون فلسفه وجود پیامبران (ضرورت بعثت انبیاء)، راه‌های اثبات پیامبری و عصمت پیامبران سخن می‌گوید.
مباحث نبوت عامه
مهم‌ترین مسائل کتاب‌های کلامی در بخش نبوت عامه، عبارت‌اند از: ضرورت بعثت انبیاء، راه‌های شناخت پیامبران، عصمت انبیاء و فواید نبوّت:
ضرورت بعثت انبیاء
از دلایلی چون لزوم وجود قوانین اجتماعی و ناتوانی انسان در وضع قوانین جامع و عادلانه و همچنین عدم آگاهی انسان از راه رسیدن به تکامل، برای اثبات لزوم بعثت پیامبران بحث می‌شود. از دلیل دوم گاه با عنوان قاعده لطف سخن می‌گویند. قاعده لطف را مهم‌ترین دلیل بر اثبات نبوت می‌دانند.
راه‌های شناخت پیامبران
در این بحث دلیلی که بیش از همه از آن سخن گفته می‌شود، معجزه است. معجزه به کار خارق‌العاده‌ای می‌گویند که پیامبران برای اثبات نبوت خود انجام می‌دهند و کسی توان مقابله با آن را ندارد.
عصمت انبیاء
توانایی انسان بر ترک گناهان را عصمت می‌نامند. متکلمان مسلمان اتفاق نظر دارند که پیامبران معصوم‌اند. البته درباره جزئیات عصمت آنها اختلاف‌نظر هست. آنها برای عصمت انبیاء دلایل عقلی و نقلی مطرح کرده‌اند. از جمله دلایل عقلی این است که ارتکاب گناه از سوی پیامبران اعتماد مردم را از آنان سلب می‌کند و بی‌اعتمادی مردم به پیامبران با هدف بعثت آنها که هدایت مردم است، منافات دارد.
فواید نبوّت
کتاب‌های کلامی از فواید نبوت هم سخن گفته‌اند. نصیرالدین طوسی در تجرید الاعتقاد نُه فایده برای نبوت ذکر کرده است که برخی از آنها به شرح زیر است: تأیید عقل وارائه معارف دین، شکوفایی استعداد علمی انسان، تعلیم احکام شرعی و وضع قوانین اجتماعی.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۵۲۶، ۵۲۷؛ سبحانی، عقاید اسلامی، ۱۳۷۹ش، ص۲۲۶؛ سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۴.
- ↑ مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۵۲۶، ۵۲۷؛ سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۴.
- ↑ ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۲۹.
- ↑ سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۷.
- ↑ ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۳۴.
- ↑ سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۴.
- ↑ سبحانی، عقاید اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل، ۱۳۷۹ش، ص۲۲۸.
- ↑ نک سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۶.
- ↑ نک سبحانی، عقاید اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل، ۱۳۷۹ش، ص۲۸۴.
- ↑ نک سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۵.
- ↑ سبحانی، عقاید اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل، ۱۳۷۹ش، ص۲۲۸، ۲۳۳، ۲۳۴.
- ↑ سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۳.
- ↑ ربانی گلپایگانی، «قاعده لطف و وجوب امامت»، ص۱۱۱؛ سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۳.
- ↑ بری نمونه نک عیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ۳۸؛ سبحانی، عقاید اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل، ۱۳۷۹ش، ص۲۴۳.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۵۸.
- ↑ مفید، النکت الاعتقادیه، ۱۴۱۳ق، ص۳۵؛ جرجانی، التعریفات، ۱۴۱۲ق، ص۹۶.
- ↑ سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸، ج۲، ص۷۰.
- ↑ سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸، ج۲، ص۷۰.
- ↑ نک سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی۷، ۱۳۸۸، ج۲، ص۷۵.
- ↑ نک سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸، ج۲، ص۷۶.
- ↑ سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی۷، ۱۳۸۸، ج۲، ص۱۵.
- ↑ سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی۷، ۱۳۸۸، ج۲، ص۱۵، ۱۶.
منابع
- جرجانی، میر سید شریف، التعریفات، تهران، ناصر خسرو، ۱۴۱۲ق.
- ربانی گلپایگانی، علی، عقاید استدلالی، قم، مرکز نشر هاجر، چاپ چهارم، ۱۳۹۲ش.
- ربانی گلپایگانی، علی، «قاعده لطف و وجوب امامت»، انتظار موعود، ش۵، ۱۳۸۱ش.
- سبحانی، جعفر، عقاید اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل، قم، مؤسسه بوستان کتاب، چاپ دوم، ۱۳۸۶ش.
- سعیدی‌مهر، محمد، آموزش کلام اسلامی(راهنماشناسی-معادشناسی)، قم، کتاب طه، چاپ ششم، ۱۳۸۸ش.
- مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران، صدرا، چاپ چهارم، ۱۳۷۷ش.
- مفید، محمد بن محمد، النکت الاعتقادیه، قم، الموتمر العالمی، ۱۴۱۳ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش.
- موسوی سیدجمال الدین و محمدتقی شاکر اشتیجه، «قاعده لطف و ادلّه نقلی آن»، معرفت، ش۱۹۵، ۱۳۹۲ش.
پیوند به بیرون
- نوشته جعفر سبحانی.
- ، نوشته جعفر سبحانی.